‘Hoe je mens en natuur samen laat komen in de oude havenbekken van de Keilehaven.’

We hebben Marit Janse, landschapsarchitect bij De Urbanisten geïnterviewd over het getijdenpark in de Keilehaven in Rotterdam. Waarom? Het getijdenpark ligt pal naast de oudste fabriek van de M4H, die wij, samen met Social Capital, gaan herontwikkelen tot een bruisende plek met horeca, hotel, kantoor en eventspaces! Aan het voormalig havenbekken komt een restaurant met terras, je loopt zo het getijdenpark in! Meer dan een goede reden om eens dieper op deze prachtplek in te gaan.

De gemeente Rotterdam transformeert de Keilehaven naar een duurzaam getijdenpark, passend in het gemeentelijke programma ‘Rivieroevers’ en het regionale programma ‘Rivier als Getijdenpark’. Het getijdenpark is een nieuw type park dat balans vindt tussen natuurlijk en cultuurlijk: hier staan natuurontwikkeling en innovatie centraal.

Marit: De hele nieuwe omgang met de natuur in de stad vind ik enorm interessant. Een nieuw type park: het is geen natuur- en het is geen cultuurpark. Het is een mix. Het oude havenkarakter is de inspiratie voor de ruimtelijke opzet, terwijl er tegelijkertijd woeste natuur kan ontstaan. Dat vind ik echt te gek!

Natuur te midden van de herontwikkeling van de MerweVierhavens, die transformeert van haven naar plek om te werken, wonen, leren en recreëren. Het havenbekken van de Keilehaven wordt getransformeerd tot getijdenpark. Met hergebruikte materialen en hoogteverschillen zijn terrassen ontworpen waardoor er een hotspot van biodiversiteit ontstaat voor planten, vissen en vogels die leven op de grens van zoet en zout water.

Marit: De kracht van stadsnatuur vind ik fascinerend. Zo woont hier al jaren een zwanenkoppel. Zij storen zich totaal niet aan de schepen, kranen en dergelijke. Ze hebben hier elk jaar een nest en dat zal ook zo blijven. Net zoals de ijsvogel. Het zijn deze natuurbelevingen waardoor stadsbewoners dagelijks het park bezoeken.

Het getijdenpark is uniek landschap, waar op een dag nooit twee keer hetzelfde beeld te zien is. Dit is een plek die altijd in beweging is, door de dynamiek van eb en vloed. Als gevolg van deze getijden wisselt tweemaal daags de stroomrichting van het water en kan het waterpeil tot wel 1,5m verschillen. Een dynamisch beeld gedurende de dag, seizoenen en jaren.

Dit project is een enorme inspiratie voor een plek waar versterking van ecologische en recreatieve kwaliteiten samen op gaan. Waar ruimte is voor mensen en dieren. Je zou het zelfs een stuk stadsnatuur kunnen noemen waar de natuur mag domineren en de mens te gast is. Afhankelijk van eb en vloed is het park te betreden voor mensen, soms neemt het water bijna het gehele park over.

Marit: Wat ik heel interessant vind aan dit park is dat het af en toe niet toegankelijk is voor mensen. Met hoogwater is het vrij spel voor de vissen, vogels en andere dieren. In een wereld waar we de natuur grotendeels uit ons leven bannen, laten we de natuur hier juist onderdeel uitmaken van ons bestaan.

Over of het nog spannend is of deze hotspot van biodiversiteit daadwerkelijk gaat ontstaan bestaat geen twijfel: Onderwaterbossen op de bodem vormen als het ware een kickstart van het ecosysteem, het vangt de golven op en biedt beschutting aan waterplanten en vissen. Vegetatiegroei ontstaat doordat zonlicht de bodem bereikt door de verondieping van de Keilehaven en de hoogte en bodemsamenstelling (o.a. zout-, leem- en zandgehalte) van de terrassen zijn afgestemd op de beoogde vegetatie. Deze vegetatie trekt dan weer dieren aan. Oftewel: de juiste omstandigheden zijn gecreëerd en de natuur doet de rest.

Marit: Ik hoop dat dit een plek wordt dat onderdeel wordt van je dagelijks leven, waar je de natuur beleeft. Mensen raken in de stad steeds verder vervreemd van de natuur, maar hier kan je heel dicht bij de natuur komen. Er zijn heel weinig plekken in Rotterdam waar je met je voeten in de rivier kan, dat kan hier wel. De hogere ambitie op groter schaalniveau is dat er op meerdere plekken getijdennatuur ontwikkeld en dat het water schoon genoeg wordt dat men zich hier veilig gaan voelen om te gaan zwemmen.

Het getijdenpark zal de stad dichter bij natuur brengen. Daar zit de kracht van deze plek. Het is een plek waar je wilt zijn, wat spannend is en waar je iets kan beleven. Hier gaat de Rotterdammer heen om de bijzondere flora en fauna te zien, voelen en beleven. Even kijken bij het zwanenkoppel, liggen naast de zonnebadende aalscholvers of pootje baden terwijl de ijsvogel zijn duik maakt naar een baarsje. Het getijdenpark Keilehaven kan zich doorontwikkelen langs de havenbekkens van de M4H en daarmee een fijne, gezonde plek voor alle stadsbewoners vormen. Een plek waar op de langetermijn de natuur zich door ontwikkelt en zal verankeren en een belangrijke, groene plek zal worden voor de gebruikers van M4H.

Credits beeld: de Urbanisten